Zawsze jest ciąg dalszy. Rozmowy z psychoterapeutami - Justyna Dąbrowska

 

"... sens polega na szukaniu sensu" (str. 44 B. de Barbaro)

Justyna Dąbrowska, psycholog, psychoterapeutka i redaktorka rozmawia ze znanymi i zasłużonymi specjalistami z obszaru psychoterapii i psychoanalizy m.in.: Hanną Jaworską, Lidią Mieścicką, Ireną Namysłowską, Vamik Volkan, Yoną Teichman, Emanuelem Bermanem,  Wiktorem Sedlakiem, Orą Dresner, Ryszardem Praszkierem, Bogdanem de Barbaro, Michałem Łapińskim, Wojciechem Eichelbergerem i Zbigniewem Sokolikiem. Pyta ich o różne egzystencjalne sprawy, o rzeczy najważniejsze w życiu, o pasje, uczucia, pracę, przemyślenia dotyczące spraw bieżących. Wszyscy są ludźmi w przedziale wieku siedemdziesiąt kilka do dziewięćdziesięciu lat.

Ciekawe wspomnienia, opowieści z czasów wojny i te o teraźniejszości. Wraz z autorką zastanawiają się dlaczego właśnie ich grupa zawodowa żyje najdłużej i od czego to zależy, co napędza ich ciekawość do tego życia, co motywuje ich do pracy nawet w późnym wieku. "... kontakt z drugim człowiekiem jest bardzo ożywiający". (str. 226) We wszystkich opowieściach można znaleźć wspólne elementy, m.in. chęć pomocy drugiej osobie, ciekawość pacjentów, różnorodność ich problemów i poczucie, że jest jeszcze wiele do zrobienia. Każdy i każda z bohaterów książki mówi, że najważniejsza jest bliskość drugiego człowieka, wsparcie, ważna jest rodzina, partner/ka i dzieci, bo one dają siłę i stanowią wyzwania i motywacje do działania.

Wszyscy zdają sobie sprawę, że starzeją się przynajmniej cieleśnie, że mają coraz więcej ograniczeń, coraz mniej siły, ale jednak coś ich pcha do dalszego działania. Żadne z nich nie boi się śmierci jako takiej, zdecydowanie nie chcieliby jednak dochodzić do niej przez niepotrzebne trwanie w bólu, samotności intelektualnej, nie chcieliby być sztucznie podtrzymywani przy życiu. "Boję się umierania w zbędnym cierpieniu, degrengolady ciała i umysłu. Nie chciałbym też nikomu sprawiać kłopotu, nie chciałbym być ciężarem ani bezwolnym obiektem pseudotroski ... (str.76 W. Eichelberg)

Autorka pytała ich o poglądy na niektóre bieżące problemy, niektórzy nie chcieli dzielić się swoimi spostrzeżeniami, inni starali się opisać pewne problemy ogólnie. Michał Łapiński psychoanalityk który wyemigrować w latach osiemdziesiątych do Australii, ale obecnie pomieszkuje w Warszawie z rodziną, tłumaczy, że jeśli ktoś opuszcza z jakiś względów kraj pochodzenia i zamieszkuje w innym to nie powinien mieć prawa do głosowania w tym pozostawionym: "- ... nie powinniśmy zabierać głosu w sprawach, w których nie uczestniczymy. To byłoby nie fair." (str. 173) Choć żaden z bohaterów nie chciał się wypowiadać wprost o polityce w Polsce, to gdzieś przebijały głosy, że to co się dzieje napawa ich smutkiem, ale nie jest to nic nowego dla historii. Nacjonalizm, zgubna utopia, wpływ kościoła i religii, skupienie się tylko na sobie i swoich partykularnych interesach prowadzi do niepokojów, podziału ludzi, sianiu nienawiści. "... zastanawiam się, jak to może być, że tacy wykształceni ludzie są jednocześnie tak bezmyślni." (str. 226 I. Namysłowska)

Bardzo wartko mi się czytało rozmowy, z zainteresowaniem słuchałam odpowiedzi na krótkie, ale treściwe pytania. Była to dla mnie miła, refleksyjna lektura.